Historia Wielkiej Nocy. Jak przygotować fajny koszyk na święconkę?
Do świąt Wielkanocnych zostało raptem 60. dni, dlatego warto pomyśleć już o tym, jak przygotujemy nasz koszyk wielkanocny. Koszyk wypełniony jest pokarmami, które zabieramy do świątyni i święcimy, aby później podzielić się nimi z pozostałymi domownikami. Śniadanie wielkanocne odgrywa bowiem dużą rolę w życiu każdego polaka i jest to jedna z większych tradycji, jakie kultywujemy od niepamiętnych czasów. Koszyk wielkanocny jest jednym z symboli Wielkanocy, wcale nie dziwi więc fakt, iż tak pieczołowicie go przygotowujemy co roku. Co można więcej powiedzieć na jego temat?
Co wkładamy do święconki?
Koszyk wielkanocny wypełnia się po brzegi produktami, które mają silny związek z całym obyczajem wielkanocnym. W przeddzień Wielkiej Soboty przystrajamy go charakterystycznym małym obrusikiem, zielonymi akcentami i innymi elementami dekoracyjnymi, które w połączeniu z pokarmami, tworzy spójną całość.
Do święconki wkładamy pokarmy – symbole zmartwychwstania Jezusa – które święcimy w Wielką Sobotę, aby następnie zjeść je z bliskimi podczas śniadania. Obrzęd święcenia pokarmów w kościele sięga VII wieku (w Polsce od XIV wieku). Zwyczaj wygląda podobnie do tego, w którym dzielimy się opłatkiem w Wigilię Bożego Narodzenia. Pokarmy umieszczane w koszyku, w zależności od regionu polski, mogą się od siebie różnić.
Podstawowe wyposażenie koszyka wielkanocnego, to:
- baranek – baranek z cukru/lukru, jest symbolem wygranej życia nad śmiercią,
- jajka – symbol odradzającego się życia,
- chleb – symbolizuje ciało Jezusa,
- wędlina i kiełbasa – symbol zdrowia, płodności i dostatku,
- sól – symbol oczyszczenia,
- ciasto – doskonałość i umiejętność,
- chrzan – siła fizyczna.
Poza tym, w koszyczku mogą również znaleźć się takie produkty, jak woda, miód, pieprz i ser.
Skąd ta tradycja?
Koszyk święcimy w akompaniamencie z całą rodziną i wrzucamy do niego taką ilość pokarmów, aby każdy miał dla siebie jakiś kawałek. Obyczaj ten jest świętowany nie tylko w Polsce. Tradycja święcenia dotyczy również Styrii, Karyntii, Tyrolu i Bawarii. Z początku tradycja polegała na wejściu do świątyni i położeniu koszyka na stole, gdzie towarzyszyły mu inne, liczne święconki. Kapłan przemawiał przed ludem i święcił pokarmy w imię Jezusa Chrystusa.
Obecnie święcenie odbywa się z reguły przed świątynią. Wówczas wystawia się na zewnątrz stoły, a i jest też znacznie więcej miejsca i przestrzeni, aby np. ustać w okręgu i popatrzeć na cały rytuał. W tradycyjnej formie obrzęd przetrwał jeszcze w Austrii i Słowenii, a także w południowych Niemczech. Lokalne tradycje nieznacznie modyfikują święconkę, natomiast w każdym domu taki koszyk stawia się na środku stołu obok potraw mięsnych i ciast. Przyjęło się także, że głównym i symbolicznym ciastem wielkanocnym, jest babka drożdżowa.
Jak dekorować koszyk?
Koszyk wielkanocny możemy dekorować na wiele sposobów. Wszystko zależy od naszej wyobraźni i formy, w jakiej chcemy poświęcić nasze pokarmy. Do święconki można użyć koszyka z wikliny, a do dekoracji na ogół używa się listków bukszpanu i borowiny. Koszyk można wyściełać haftowaną chusteczką lub innym materiałem, najczęściej w kolorze białym, który symbolizuje czystość, niewinność oraz odnowę życia duchowego.
Nie pozostaje mi nic więcej, jak tylko zachęcić do kreatywnego strojenia koszyka wielkanocnego. Do świąt co prawda pozostało dość sporo czasu, jednak już teraz można pomyśleć o tym, jak przystroić święconkę. Może być to również bardzo dobra zabawa dla dziecka, takie kreatywne czynności, jak własnoręczne dekorowanie, pozytywnie wpływa na sprawność ruchową dłoni dziecka.
